Hoe voorkom je schulden bij Generatie Z?

Een recente studie binnen de Educatiewetenschappen heeft het mediagebruik onder Generatie Z-leden in het vmbo, havo en vwo onderzocht. Zij onderscheiden 4 typen mediagebruikers:

de omnivoren, die alle typen media (traditioneel en digitaal) gebruiken voor verschillende functies in uiteenlopende contexten.
de netwerkers. Zij gebruiken media voornamelijk voor het onderhouden van contact en doen dit voornamelijk digitaal.
de gamers, die vooral vanwege de entertainmentfuncties veel gebruik maken van digitale media en communicatie.
de groep laaggebruikers. Zij gebruiken zeer weinig media, vertonen een lage gebruiksfrequentie voor zowel traditionele, als nieuwe media.

De onderzoeksresultaten tonen verder aan dat:

25% van de vmbo’ers laaggebruiker is, tegenover 16% van de havisten en vwo’ers.
24% van de vmbo’ers zichzelf beschouwt als omnivoor, tegenover 43% van de havisten en vwo’ers.
34% van de vmbo’ers ziet zichzelf als een gamer. Van de havisten en vwo’ers was dit 23%.
18% van de vmbo’er ziet zichzelf als netwerker, tegenover 14% van de havisten en vwo’ers.

Generatie Z digitaal

Wat betekent dit voor uw communicatie?

Wat betekenen deze cijfers nu voor uw toekomstige communicatiepraktijk? Uit bovengenoemde cijfers kunnen we concluderen dat vmbo’ers de meeste behoefte hebben aan digitale communicatie. Digitale communicatie speelt een prominentere rol in hun leven en zij zijn zo ook eenvoudiger te bereiken dan hoger opgeleiden.

Dit is belangrijke informatie, met name voor de incassopraktijk. Eerder onderzoek heeft namelijk aangetoond dat er ook een verband is tussen opleidingsniveau, vatbaarheid voor schulden en het hebben van schulden. Hoe lager het opleidingsniveau, hoe meer vatbaar iemand is en hoe hoger de schulden zijn.

Wie nieuw communicatiebeleid ontwikkelt, doet er dus goed aan om met name via digitale communicatie te communiceren met lager opgeleide schuldenaren.

Communiceer digitaal! Maar hoe?

tiener digitaal Duidelijk is dat Generatie Z digitaal bereikt en benaderd ‘moet’ worden, maar hoe breng je je boodschap nou het meest effectief over bij deze generatie? Het antwoord op deze vraag halen we uit een studie naar het beïnvloeden en veranderen van menselijk gedrag in een online omgeving. (Mirsch, Lehrer en Jung, 2015). Deze wetenschappers geven strategieën die kunnen helpen bij het online bereiken en beïnvloeden van de Generatie Z.

Eerst zullen we echter de gedragscomponenten moeten benoemen die het schuldgedrag van de Generatie Z bepalen. Omdat deze generatie nu nog te jong is om verantwoordelijk gehouden te worden voor schulden, kijken we naar een studie die de gedragscomponenten onderzocht van de voorgaande generatie, de Millenials, geboren tussen 1977 en 1993 (Chudrey, Harrison, Waller en Hat, 2014).

Complex gedrag

Deze onderzoekers laten zien dat Millenials zich complexer gedragen dan media doorgaans suggereren. Lager opgeleiden hebben bijvoorbeeld over het algemeen een positieve houding tegenover schulden. Zij zien een schuld als een ‘hulplijn’ om zichzelf meer mogelijkheden en kansen te verschaffen. Denk hierbij aan: betere carrièremogelijkheden of de mogelijkheid om zich in ‘hogere klassen’ te bevinden. Lager opgeleiden zijn zich er niet volledig van bewust dat een schuld juist kan leiden tot het tegenovergestelde.

Bijzonder is verder dat veel Millenials denken dat iedereen gemakkelijk geld leent. En dat leners ook een hoger schuldbedrag hebben dan in werkelijkheid zo is. Deze foute kijk op de werkelijkheid zorgt ervoor dat deze generatie te makkelijk leent en meer geld uitgeeft dan zij daadwerkelijk kan of zou moeten doen. Een andere opmerkelijk resultaat uit deze studie is dat vrouwen meer weerstand voelen tegenover schuld dan mannen.

Focus op lageropgeleide mannen

Op basis van deze studie concluderen we dat communicatie vooral gefocust moet zijn op lager opgeleide mannen. De huidige leden van de Generatie Z lopen bovendien -net als de Millenials- meer risico om schuldenaar te worden doordat zij naar alle waarschijnlijkheid de positievere kijk op schulden en schuldgedrag zullen overnemen van de vorige generatie.

De grote vraag die dan nog openstaat, is hóe je met digitale communicatie deze onjuiste houding kunt beïnvloeden.

Volgens gedragswetenschappers Hornik en Woolf zijn deze ongewenste en foutieve percepties op schulden het gevolg van persoonlijke ervaringen. En zoals eerder beschreven zijn gedragingen die het gevolg zijn van persoonlijke ervaringen niet of nauwelijks te veranderen met simpele boodschappen die het tegenovergestelde beweren. Bijvoorbeeld: ‘Schulden dragen niet bij aan een betere toekomst’ of ‘Generatiegenoten hebben gemiddeld lagere schulden dan jij denkt’.

Ik hoor je nu denken: Is er dan niks aan te doen dat er schulden ontstaan bij Generatie Z? Gelukkig wel, zo zal blijken uit de volgende studie.

Invloed op iemands houding

beinvloeding Er is namelijk een manier waarop je wél invloed kunt hebben op iemands houding, zo schrijven onderzoekers Mirsch, Lehrer en Jung (2015) in hun studie over ‘attitude ambivalentie’. Zij onderzochten het psychologisch fenomeen dat ontstaat als iemand twee sterke tegenovergestelde percepties heeft over bepaald gedrag.

En wat blijkt? Door een gevoel van ongemak te creëren in iemands hoofd, kun je iemands gedrag beïnvloeden! Het menselijk brein heeft namelijk een natuurlijke drang om tegenstrijdige attitudes uit te schakelen, om zodoende weer in balans te komen.

De wetenschap suggereert dus dat communicatie, in dit geval digitale communicatie, zich moet focussen op het wegnemen van deze ambivalente gevoelens. Mooi om te weten. Maar hoe doe je dat precies?

Wie invloed wil hebben op iemands gedrag ten aanzien van schulden, moet zich dus richten op ambivalente gevoelens. De ontvanger van je boodschap zal dan -van nature- gaan proberen zijn tegenovergestelde houdingen met elkaar in evenwicht te brengen.

Concrete tips

In de context van schulden en schuldgedrag kan dit bijvoorbeeld door:

Iemand bewust te maken van de schijnheiligheid van zijn attitude. Bijvoorbeeld door het communiceren van de sociale norm. (90% van alle Nederlanders betaalt wel keurig op tijd zijn/haar termijnen.)

Iemand bewust te maken dat hij twee tegenovergestelde attitudes heeft. Confronteer hem met zijn gedrag (als wanbetaler) en het goede imago/zelfbeeld dat hij van zichzelf heeft (elk mens heeft van nature een positief zelfbeeld). Wanneer iemand zich bewust wordt van het feit dat de ene attitude in strijd is met innerlijke gevoelens zoals imago/zelfbeeld, zal iemand geneigd zijn het betaalgedrag aan te passen. De externe gedragingen komen dan weer in overeenstemming met iemands interne gevoelens. Slecht betaalgedrag past immers niet bij iemand die zichzelf ziet als ‘rechtschapen’ persoon.

Iemand met slecht betaalgedrag blootstellen aan een vragenlijst, waarin hem wordt gevraagd naar zijn mening over schulden, schuldenaren, wanbetalers, enzovoorts. Deze vragenlijst zal fungeren als ‘subtiele’ stimulus. Jouw ontvanger zal zich hierdoor bewust worden van zijn eigen gedrag. Je veroorzaakt gevoelens van ambivalentie en hij zal handelen om deze gevoelens te laten verdwijnen.

Doe hier je voordeel!

Kortom: Zorg er in je communicatie dus voor dat iemand zich bewust wordt van het feit dat zijn vertoonde gedrag niet overeenkomt met de kennis die er is over de negatieve gevolgen van het gedrag. Hiermee activeer je namelijk de ambivalentie. En daarmee dwing je de ontvanger van de boodschap om op zoek te gaan naar de balans en zijn gedrag aan te passen. Deze bewustwording kun je eenvoudig bewerkstelligen door bijvoorbeeld een korte boodschap via WhatsApp, social media of andere digitale kanalen uit te sturen. Succes met het toepassen van deze wetenschappelijke kennis!

Terug naar nieuwsoverzicht

Hoe voorkom je schulden bij Generatie Z? (Deel 2)